تاریخچه ورزش در افغانستان:
حرکات ورزش غیر منظم از قبیل دویدن شکار نمودن، شنا نمودن، کوه گردی از پیدایش انسان به‌طور طبیعی وجود داشت. اولین رقص منظم در دور آتش توسط آریایها بنا گردید. این ورزش با خواندن سرودها و خوردن شراب سونا اجرا می‌شد. پس از بوجود آمدن نیزه و تیرکمان تمرینات نشان‌زنی، تمرینات آکروباتیک، کشتی‌گیری و اسب دوانی جای رقص‌ها را می‌گیرد. با ورود یونانیان در بلخ و ازدواج با رخسانه دختر شاه باختر ورزش‌های منظم کشتی‌گیری، اسب دوانی ورزش‌های آکروباتیک و ژیمناستیک رونق بهتر گرفته و در نوروز مسابقات ورزشی صورت می‌گرفت. پس از مرگ اسکندر رخسانه این قوماندان غرب در انکشاف ورزش و تمدن بلخ سهم ارزنده را گرفت. جشن چهل روزه نوروز بلخ سر آغاز تفریحات و ایام مسابقات ورزش‌های منظم در افغانستان بود که تا اکنون این جشن ادامه دارد. در جشن نوروز مسابقات بزکشی، نیزه بازی، سرکس (ناتک)، اسب دوانی، بیل بازی، سگ جنگی، صحنه آواز خوانی، شتر جنگی، تخم جنگی، پهلوانی، قوچ جنگی در شهر مزار شریف الی چهل روز دوام دارد. پس از قرن ۱۸ مسابقات ورزشی نه تنها اهمیت تربیت بدنی بلکه اهمیت سیاسی واقتصادی را بخود گرفت. در سال ۱۸۳۹ورزش بیسبال (توپ دنده) و کرکت توسط انگلیس‌ها در افغانستان مروج گشت. پس از قرن ۱۹ورزش‌های فوتبال، والیبال، بسکتبال در مکاتب به حیث مضمون رسمی تدریس داده شد. در سال ۱۹۲۳ غازی ستدیم(استادیوم غازی) از طرف شاه امان‌الله افتتاح گردید. در سال ۱۹۳۳ فدراسیون فوتبال در افغانستان تأسیس گردیده افغانستان دارای تیم ملی فوتبال شد. برای اولین بار تیم افغانستان دربازهای المپیک سال ۱۹۳۶ شرکت جست.
در سال ۱۹۴۸ افغانستان عضو فدراسیون بین‌المللی فوتبال گردید. درهمین سال مسابقه را در بازی‌های المپیک لندن اجرا نمودند. در سال ۱۹۶۵ فدراسیون بدنسازی تشکیل شد. در سال ۱۹۶۷گلف قرغه کابل افتتاح شد. ۱۹۶۸شرکت افغانستان در المپیک تابستانی مکزیکو سیتی شرکت نمود. ۱۹۷۲حضور تیم المپیک افغانستان در المپیک مونشن جرمنی(مونیخ آلمان) شرکت کرد. در سال ۱۹۸۰افغانستان در رقابت‌های المپیک تابستانی مسکو اشتراک یافت. همانند المپیک‌های پیشین تیم المپیک افغانستان موفق به دریافت مدالی نشد. در سال ۱۹۸۵ فدراسیون ملی ژیمناستیک افغانستان تشکیل یافت. در سال ۱۹۸۸ بازیکنان افغانستان در المپیک کره جنوبی شرکت کردند. در سال ۱۹۹۶ افغانستان در رقابت‌های المپیک آتلانتا حضور یافت. در ژانویه سال ۲۰۰۲ اولین مسابقه ورزشی فوتبال در غازی ستدیم بین تیم ملی افغانستان و انگلیس برگزار گردید. از آن به بعد در مرحله اول افغانستانی های مقیم خارج در تیم‌های ورزشی افغانستان منسجم شدند. وضعیت ورزش تا سال‌های ۲۰۰۲ به دلیل عدم هماهنگی با کشور بیرون فدراسیون‌های بین‌المللی ورزش و ضعف اقتصادی، ضعیف ارزیابی شده‌است.پس از سال ۲۰۰۲ ورزش‌های نیمه جان دوباره زنده شده و خیلی‌ها بسرعت راه خود را پیمودند. در شهرها صدها تیم‌های ورزشی مختلف ایجاد گردید. این تیم‌ها از پشتیبانی دولت وجامعه جهانی بر خوردار شدند. تیم‌های کریکت، فوتبال، بسکتبال، کونگ‌فو، بوکسینگ، کاراته، تکواندو، وزنه‌برداری، اسنوکر و زیبائی اندام توانست درمیان سایر ورزش ها مدال‌ها، بردها و قهرمانی‌هایی بدست آورد. هکذا زنان که نصف جامعه افغانستان را تشکیل می‌دهند نیز بر اثر تشویق کشورهای خارج توانست تیم‌های بسکتبال، فوتبال و غیره را ایجاد نمایند.
غازی ستدیم یا ورزشگاه مرکزی افغانستان
ورزش های ملی افغانستان عبارتند از: عبارت از ورزش‌های است که از خاک افغانستان یا از اقوام ساکن آریانا، باختر، خراسان و افغانستان برخاسته درهمین کشور رشد نموده باشد. ورزش‌های ملی یکی از سنن افغانی نیز می‌باشد. مهم‌ترین ورزش‌های ملی افغانستان عبارتند از بزکشی، اسپ دوانی، خر دوانی، کشتی‌گیری، شمشیر جنگی، بیل بازی، چوب جنگی، شناوری(شنا و شیرجه)، دویدن، درخت بازی، ناتک، نیزه بازی، سنگ دورکان، دست بردکان، شرط زنی، یخ مالک زنی، نفس بردکان، توپ دنده و دنده کلک می‌باشد
. مهم‌ترین ورزش‌های ملی افغانستان عبارتند از بزکشی، اسپ دوانی، خر دوانی، کشتی‌گیری، شمشیر جنگی، بیل بازی، چوب جنگی، شناوری(شنا و شیرجه)، دویدن،درخت بازی، ناتک، نیزه بازی، سنگ دورکان، دست بردکان، شرط زنی، یخ مالک زنی، نفس بردکان، توپ دنده و دنده کلک می‌باشد.
بزکشی از مهم‌ترین بازی ملی افغانستان می‌باشد. درین بازی مردان خیلی قوی شرکت ورزیده یکی از پرهیجانترین ورزش های افغانستان به‌شمار می‌آید. بزکشی از قدیم در بلخ باستان مروج بوده‌است. گویند آریایی‌ها در شبانگاه بر یونانیان حمله نموده هر اسپ سوار یک نفر از دشمن را می‌ربود. پس از سال‌ها این حرکات به ورزش بزکشی تبدیل شده به عوض آدم، بز را کش می‌نمودند. بازی بزکشی در افغانستان به‌شکل رسمی وغیر رسمی وجود دارد. بازی رسمی دارای مصونیت بوده ولی بازی غیررسمی خیلی سخت و خطرناک می‌باشد؛ که بازی غیررسمی در قریه جات و ولسوالی‌ها حتی در سطح شهر وجود دارد. هر ولایت از ۵۰۰–۲۰۰۰ چاپ انداز دارد که از میان آن‌ها ده نفر به صفت تیم ولایت انتخاب می‌شود. همه ساله در جشن نوروز و جشن استقلال مسابقات بین ولایات صورت می‌گیرد. در ولایات ولسوالی‌ها و قریه جات در هر جمعه مسابقات بزکشی صورت می‌گیرد.
نمونه از بزکشی شهر مزار شریف دشت شادیان
توپ دنده: نوع ابتدائی از بیسبال است که از کشور هند به افغانستان ترویج شده‌است. این بازی ۴۰ سال قبل در افغانستان خیلی مروج بود با به میان آمدن بازی فوتبال علاقمندان آن کم شده‌است. دنده کلک: بازی دنده کلک از خیلی قدیم در افغانستان وجود داشته است. بازیکنان این ورزش نوجوانان و جوانان هستند. این بازی نزدیک با بیسبال و کریکیت است. چوب طویل به
اندازه ۸۰ سانتی‌متر که به آن چوب خورد زده می‌شود به نام دنده یاد می‌شود و چوب خرد به طول ۲۰ سانتی‌متر که دو طرف آن تیز است به نام کلک یاد می‌شود. درین بازی به عوض توپ از چوب کوچکی که دو نوک آن مانند مداد باریک تراش شده باشد استفاده می‌شود. مسابقات این ورزش توسط دو گروه کوچک یا بزرگ می‌تواند صورت گیرد.
ریسمان کشی(طناب کشی): در افغانستان قدمت این بازی از تاریخ ایجاد جشن نوروز آغاز گردیده‌است که تا امروز درجشن نوروز ادامه دارد.
صفر علی طاهری